Wat is prediabetes?

Het is een aandoening waarbij de bloedsuikerspiegel te hoog is, maar nog niet hoog genoeg om te spreken van diabetes type 2. Dit betekent dat je lichaam al minder gevoelig is voor insuline, het hormoon dat je bloedsuiker regelt. Zonder actie kan dit binnen enkele jaren leiden tot volledige diabetes.

In Nederland hebben naar schatting 1,4 miljoen mensen prediabetes. De meeste van hen weten dit niet. En dat is problematisch, want het biedt juist een kans om op tijd in te grijpen.

Hoe gevaarlijk is prediabetes?

eerst werd er lange tijd gedacht dat het geen directe schade aanrichtte. Nieuw onderzoek van Maastricht UMC+ laat zien dat dit een misvatting is. Mensen met prediabetes lopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Bij maar liefst 14% leidt prediabetes binnen acht jaar tot een hartaanval of beroerte.

Hoge bloedsuikers beschadigen daarnaast de vaatwanden en versnellen aderverkalking. Dit verhoogt de kans op infarcten, beroertes en zelfs plotselinge hartstilstand.

Welke symptomen horen bij prediabetes?

De meeste mensen die het hebben merken geen klachten. Toch kunnen er vage signalen zijn:

• Vermoeidheid
• Wazig zien
• Meer dorst en vaker plassen
• Langzaam genezende wondjes
• Tintelingen of gevoelloosheid in handen of voeten

Omdat deze klachten ook andere oorzaken kunnen hebben, is het belangrijk om regelmatig je bloedsuiker te controleren, zeker bij risicofactoren.

Wie loopt risico op prediabetes?

Iedereen kan prediabetes ontwikkelen, maar er zijn duidelijke risicogroepen. De kans neemt sterk toe bij mensen met:

• Overgewicht of obesitas, vooral buikvet
• Een zittende levensstijl met weinig beweging
• Ongezonde eetgewoonten met veel suikers en geraffineerde koolhydraten
• Roken en overmatig alcoholgebruik
• Hoge bloeddruk of een hoog cholesterolgehalte
• Een ouder of broer/zus met diabetes type 2
• Een leeftijd boven de 45 jaar
• Een verhoogd risico door afkomst (zoals Hindoestaans, Turks of Marokkaans)

Door deze factoren ook serieus te nemen en regelmatig te testen kun je problemen voor zijn.

Hoe wordt prediabetes ontdekt?

Dit kun je alleen met zekerheid vaststellen via een bloedtest. Deze test wordt meestal ’s ochtends nuchter afgenomen. De huisarts meet dan de nuchtere bloedsuikerwaarde. Bij een waarde tussen 5,6 en 6,9 mmol/L is sprake van prediabetes.

Ook kan een arts een HbA1c-test doen. Deze toont je gemiddelde bloedsuiker van de afgelopen drie maanden. Dit geeft een nog betrouwbaarder beeld van je glucoseniveau.

Hoe behandel en keer je prediabetes om?

Het goede nieuws is dat het in veel gevallen ook omkeerbaar. Door aanpassingen in leefstijl kun je voorkomen dat het overgaat in diabetes type 2. De belangrijkste stappen zijn:

• Afvallen als je overgewicht hebt
• Minimaal 150 minuten per week bewegen (bijv. wandelen, fietsen, zwemmen)
• Gezond en vezelrijk eten volgens de Schijf van Vijf
• Roken stoppen
• Alcohol beperken
• Stress verminderen door bijvoorbeeld yoga, ademhalingsoefeningen of mindfulness

Er is in Nederland geen standaardmedicatie voor. Wel kan een arts medicatie geven bij bijkomende klachten zoals hoge bloeddruk of hoog cholesterol.

Wat eet je wel en niet bij prediabetes?

Een gezond voedingspatroon helpt je vervolgens de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Dit zijn verstandige keuzes:

• Volkorenbrood, zilvervliesrijst en havermout
• Groenten (minimaal 250 gram per dag)
• Fruit (2 stuks per dag, bij voorkeur met schil)
• Magere eiwitten: kip, vis, peulvruchten, eieren
• Water, thee zonder suiker, koffie zonder suiker

En dit kun je bovendien beter vermijden:

• Frisdrank en vruchtensappen
• Witbrood, witte rijst, gewone pasta
• Suikerhoudende snacks: koek, snoep, gebak
• Bewerkte kant-en-klaarmaaltijden

5 praktische tips tegen prediabetes

1. Beweeg dagelijks minimaal 30 minuten
2. Kies voor water of thee in plaats van frisdrank
3. Lees etiketten om verborgen suikers te vermijden
4. Plan vaste eetmomenten om bloedsuikerschommelingen te voorkomen
5. Laat je jaarlijks testen als je risicofactoren hebt

Ervaringen uit de praktijk

Veel mensen die op tijd ontdekten dat ze prediabetes hadden, wisten hun gezondheid ten slotte volledig te keren. Iemand kreeg een wake-upcall na een hartstilstand. Door gezonder te eten, meer te bewegen en te stoppen met roken, normaliseerde zijn bloedsuiker en verbeterde zijn conditie. Dergelijke verhalen bewijzen dat ten slotte leefstijl, echt het verschil maakt.

Wat doet de overheid?

De overheid zet in op preventie via programma’s als de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Ook zijn er initiatieven om gezonde voeding goedkoper te maken, zoals btw-verlaging op groente en fruit. Daarnaast wordt er gewerkt aan bewustwordingscampagnes en ondersteuning voor mensen met een verhoogd risico.

Conclusie

Prediabetes is een waarschuwing die je niet mag negeren. Het biedt de kans om op tijd in te grijpen en ernstige gevolgen zoals hart- en vaatziekten te voorkomen. Door gezonder te leven kun je het ook vaak omkeren. Wacht niet af, laat je testen en neem ook zelf de regie over je gezondheid.